olievlek in 2023

Het jaar 2023 stond in het teken van onze olievlekstrategie. Zowel in de Vlaamse als de Franstalige gemeenschap konden we leertrajecten met verschillende partners uitrollen met maximale impact op leerkrachten en leerlingen. We lichten graag de volgende projecten uit.

Sinds 2020 zijn al meer dan 40 Teach for Belgium-leerkrachten in een Nederlandstalige school in Brussel gestart. Zij maken deel uit van Teach for Brussels, een project gesteund door de VGC, dat bovendien een vruchtbare samenwerking met het Onderwijscentrum Brussel mogelijk maakt. Hierdoor krijgen nog meer Brusselse leerkrachten in zowel het secundair als het basisonderwijs toegang tot extra ondersteuning en krachtige leshandvaten.

In 2023 begonnen we de vruchten te plukken van het NEST-project, het Europese onderzoeksproject waarbij we van 2021 tot 2023 in heel België 50 aanvangsbegeleiders trainden en begeleidden. We zien dat er veel expertise, ambitie en motivatie binnen de scholen zit, maar dat het kader of de juiste begeleiding om hierin verder te professionaliseren vaak ontbreekt. Hier willen wij een sleutelrol spelen. Dankzij de verworven inzichten rond mentortraining van aanvangsbegeleiders en het sterke vormingsaanbod dat we daarrond ontwikkelden konden we in 2023 ontluikende partnerschappen met scholengroepen en koepels omzetten tot concrete vormingstrajecten om zo scholen verder te laten professionaliseren.

Het Teach for Belgium-programma heeft een impact op het Belgische onderwijs omdat het samen met andere initiatieven ervoor zorgt dat inclusief onderwijs op de kaart wordt gezet.

Kristine Impens, Katholiek Onderwijs Vlaanderen - Pedagogisch begeleider

In 2016 startte Selwin Maginet als Teach for Belgium-deelnemer in het Koninklijk Atheneum Antwerpen. In 2022 begon hij op dezelfde school steeds meer samen met collega’s de aanvangsbegeleiding op school vorm te geven. Zijn collega Sebastiaan nam in 2021 deel aan het NEST-vormingsprogramma en rondde dit in 2023 met succes af. In september 2023 werd een speciaal pilootproject op de school van beide leerkrachten in het leven geroepen: het interne team aanvangsbegeleiders, waaronder Sebastiaan en Selwin, kregen het mandaat om zowel Teach for Belgium- leerkrachten als ook alle andere starters te begeleiden volgens de Teach for Belgium-mentortechnieken. Hierin worden zij begeleid door een Teach for Belgium-coach.

Dit pilootproject stelt ons niet alleen in staat om meer startende leerkrachten en zodoende ook meer leerlingen te bereiken, maar zet de school zelf en de professionalisering van het team ook meer in haar kracht. De komende jaren hopen we deze formule ook op andere partnerscholen in samenwerking met onze NEST-mentoren en onze alumni te kunnen uitrollen.

Dit pilootproject is zeer waardevol voor ons als aanvangsbegeleiders omdat we ons gesteund en gecoacht voelen, wat bovendien bijdraagt tot een verdere professionalisering van onze aanvangsbegeleiding. Hierdoor kunnen we een doelgerichtere begeleiding aanbieden aan onze startende leerkrachten die aansluit bij hun noden en ontwikkeling. We hopen hiermee de school een sterkere basis te geven voor ons lerarenkorps en op die manier een langetermijnvisie voor kwaliteitsvol onderwijs te ondersteunen.

Sebastiaan Van Goethem, aanvansgbegeleider Koninklijk Atheneum Antwerpen

De laatste jaren hebben we steeds meer ingezet op het versterken van de samenwerking met de lerarenopleidingen. Het Teach for Belgium-programma zelf is geen lerarenopleiding maar complementair aan de lerarenopleidingen. Ons programma is een zeer sterke voorbereiding op de onderwijsrealiteit en voor studenten lerarenopleiding of pas afgestudeerde leerkrachten een hands-on verdiepingstraject, met een sterke focus op de grootstedelijke context, coaching en feedback, én op klasmanagement. Samen met de lerarenopleiding willen we leerkrachten zo krachtig en veerkrachtig mogelijk voor de klas krijgen en behouden, met name in de scholen met de meest socio-economisch kwetsbare leerlingen.

In 2023 gaven we voor het eerst een vierdelige module klasmanagementtechnieken aan LIO-studenten van de educatieve bachelor secundair onderwijs aan de Karel de Grote Hogeschool. Deze primeur kwam tot stand op basis van veel vertrouwen, openheid en gelijkgestemdheid van beide kanten en was een groot succes.

In 2024 staan er nieuwe modules gepland voor LIO-studenten van Karel de Grote Hogeschool, en zullen we ook een vormingstraject rond klasmanagementtraining voor lerarenopleiders aanbieden.

De ambitie is om de komende jaren zoveel mogelijk lerarenopleidingen in Vlaanderen als structurele partner mee aan boord te krijgen om zo nog meer impact te hebben op de kwaliteit van de leerkrachten van morgen.

Wim Cuypers, opleidingshoofd (verkorte) educatieve bachelor secundair onderwijs KdG

We merken dat het openstellen van het keuzetraject een schot in de roos was. Onze studenten hebben veel baat hebben bij de hands-onaanpak uit de keuzemodule. Het vormt een mooie aanvulling op of verdieping van de inzichten die ze eerder in de opleiding verworven hebben. De studenten krijgen hierdoor extra oefenkansen en begeleiding in een topic dat doorgaans als moeilijk wordt beschouwd. Het helpt hen dus zeker in hun groei tot sterke leerkrachten!”

Er bestaat een enorme kloof tussen de rijke etnisch-culturele diversiteit bij onze leerlingenpopulatie en de vaak povere diversiteit binnen lerarenteams. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat een representatieve weerspiegeling in een leerkrachtenteam de onderwijskansen van álle leerlingen vergroot. Uit de nulmeting van de Vlaamse overheid in september 2021 blijkt echter dat slechts 7,9% van alle leerkrachten uit centrumsteden een migratieachtergrond heeft (waarvan de meesten daarvan daarenboven van EU-afkomst), terwijl de meerderheid van de leerlingen in de grootstad een migratieachtergrond heeft.

Met het project ‘Diverse Leraarskamers’ dat liep van 2021 tot 2023 wilden we daar iets aan doen. In een eerste fase werden drempels voor het aantrekken en behouden van lerarentalenten met diverse etnisch-culturele achtergronden in kaart gebracht, via literatuuronderzoek, stakeholderanalyse en een participatief traject met een tiental leerkrachten met migratieachtergrond. Daarnaast lag een grote focus op goede praktijken die we identificeerden in het (Antwerpse) onderwijsveld en kansen om dit onderwijsveld te verrijken met pistes om leraarskamers meer divers en inclusiever te maken. In de blog Diverse Leraarskamer vindt u al de bevindingen en aanbevelingen uit dit project terug.

Ik heb zelf als kind nooit een leerkracht met migratieachtergrond gehad als rolmodel, en daarom is het heel fijn dat ik daarin nu wel iets kan betekenen voor deze kinderen.

Yasmina Boubker - deelneemster project Diverse Leraarskamer